Holwerd aan Zee: wensdenken aan het water

Ruim tien jaar geleden is het idee van Holwerd aan Zee (HaZ) geboren. Een megaproject aan de Friese kust inclusief jachthaven, getijdenmeer en een fonkelende boulevard. Menig leek kon destijds moeiteloos het gammele fundament onder het plan ontwaren maar gewapend met het label “burgerinitiatief”, het beruchte krimpspook en een sliert aan verkrotte woningen bleek het de perfecte cocktail te zijn voor een jarenlange politieke uitputtingsslag.

De Postcode Loterij wist het project meteen op waarde te schatten. Geen megaproject voor het Friese toerisme, maar “een iconisch Nederlands natuurproject”. Want dat is het. Een brak meertje en een eindeloze baggeroperatie. Dit wil men realiseren voor het astronomische bedrag van €100 miljoen. Het beheer en onderhoud voor de komende 50 jaar? Minstens nog eens €100 miljoen. Een financieel horrorscenario dat koortsachtig werd weggemoffeld. Bijkomend nadeel voor de lobby was dat stichting HaZ zich ontpopte tot een olifant in een porseleinkast. Stakeholders voelden zich herhaaldelijk niet serieus genomen of werden geschoffeerd. December 2021 plofte het samenwerkingsverband en stopte Peter Kroeze als onafhankelijk projectleider. In een ontwapenende brief wierp hij zijn licht over de gang van zaken. HaZ frustreerde processen door het stellen van dwingende eisen, ging eigen opinies doorzetten wanneer de meerderheid van de partijen dit niet zag zitten en besloot de pers in te schakelen wanneer zaken niet verliepen zoals men wilde.

De schade bleek niet meer te repareren. Binnen een jaar stapten zowel het LTO en Wetterskip Fryslân uit het project. Gedeputeerde Klaas Fockinga (FNP) ging niet veel later bedachtzaam voorsorteren op het terugtrekken van financiële steun aan HaZ. Maar het liep anders. Met nieuwe Provinciale Staten verkiezingen in aantocht sloot FNP haar aan bij HaZ. Het CDA, met een aanstormende BBB in haar nek, wilde nog eenmaal proberen te profiteren van een nogal kolderiek mediamoment. Datzelfde CDA leverde overigens vorig jaar een nieuwe lid voor de stuurgroep, de oud gedeputeerde Siem Jansen. Maar tot op heden grossiert de CDA’er echter in platitudes. De hele provincie zou volgens hem direct of indirect profiteren van uitgeklede project. Hoe of waardoor is volstrekt onduidelijk.

Sinds februari van 2023 staat alles stil in afwachting op het allerlaatste onderzoeksrapport, de zogeheten “natuurlijke variant”. Voor eind 2023 moest het prijzige rapport opgeleverd worden, met meteen daarna een go/no go moment. Helaas heeft Gedeputeerde Staten deze deadline compleet gemist. Reden genoeg voor schriftelijke vragen van JA21 en VVD. Wat bleek? Het project HaZ, wist vanuit een waakvlam modus, in een tijdsbestek van negen maanden alsnog €467.679 (!) uit te geven. Het leeuwendeel van het geld ging op aan “omgevingsmanagement” en “procesbegeleiding”. Ter vergelijking: voor de lobby van de Lelylijn heeft de provincie een miljoen euro voor vier jaar uitgetrokken. Het is nu zaak dat BBB haar politieke overwicht laat gelden. Dit luchtkasteel genereert geen toerisme, maar tientallen miljoenen aan beheerskosten, verzilting en hier en daar een plukje vogels. Laten wij onze provincie behoeden voor een financieel echec, want ook een burgerinitiatief kan na tien jaar van wikken en wegen gewoon een slecht idee blijken te zijn.

Maarten Goudzwaard
Fractievoorzitter JA21 Fryslân